زندگی

نوکیا آینده را دید ولی نتوانست آن را بسازد؛ مروری بر سقوط نوکیا

روزگاری برای پیدا کردن یک موبایل مناسب، تنها کافی بود سری به سایت Nokia.com بزنید. همه چیز آنجا بود. شرکت فنلاندی نوکیا بیشترین گستره ی انتخابی را با بهترین کیفیت و طراحی در اختیارمان می گذاشت.

آن زمان واقعاً سخت بود که بتوان یک موبایل بد را در میان مدل های مختلف نوکیا پیدا کرد. اگر الان به سایت این شرکت سری بزنید، اکثر لینک ها شما را به بخش موبایل مایکروسافت راهنمایی خواهند کرد. دنیای موبایل و ابزارهای همراه در این چند سال اخیر بسیار تغییر کرده است. دل خراش ترین بخش این موضوع این است که نوکیا تقریبا از این تغییرات با خبر بود.

یکی از بهترین موبایل های دنیا که همین چند وقت پیش معرفی شد، لباسی تماما آلومینیومی بر تن دارد و از دوربینی بی نظیر که از بدنه ش بیرون زده بهره می برد، درست مثل موبایل Nokia N8 محصول سال 2010?

تلفن هوشمند آیفون مجموعه ای از طراحی خوب، جنس مناسب و امکانات حیرت انگیز را در اختیار کاربران قرار داده است. می توان گفت این محصول همان جایی ایستاده که دستاوردهای نوکیا در حدود نیم دهه پیش ایستاده بودند.

نوکیا N8 واقعاً یک محصول انقلابی بود (یا شاید می توانست باشد) همه چیز در آن عالی محسوب می گشت، طراحی، کیفیت و سخت افزار. تنها موردی که نوکیا اندیشه ای برایش نداشت، نرم افزار بود. از لحاظ سخت افزاری موبایل Nokia N8 برای اوایل سال 2010 آماده ی ورود به بازار گشت. آن زمان N8 در میان اولین موبایل هایی قرار می گرفت که از فیلم برداری 720p پشتیبانی می کردند.اما مشکلات موجود در Symbian باعث شد تا این محصول با کیفیت، تا اواخر سال 2010 رنگ بازار را به خود نبیند.

تمام قدرت N8 توسط نرم افزارش به زانو در آمده بود. یکی از کارمندان بخش نرم افزار نوکیا افشا کرد که توسعه ی Symbian برای تلفن مورد بحث در دسته های مختلفی در حال انجام بود و نسخه ی نهایی این سیستم عامل تنها چند هفته قبل از آغاز فروش آماده شد.

“این محصول بزرگ است!” و با لبخند ادامه داد: “اما در عین حال زیبا و نازک است”

نه، این ها صحبت های  Phil Schiller در مورد آیفون 6 پلاس نیست، این ها ادعاهای Anssi Vanjoki در مراسم رونمایی از E7 در Nokia World 2010 است. صفحه نمایش 4 اینجی E7 برای سال 2010 واقعا بزرگ بود، اما نوکیا پی برده بود که علاقه ی بازار به کدام سمت پیش می رود.

اگر در اینترنت گشتی بزنید و نسخه ی کامل آن مراسم را ببینید متوجه خواهید شد که نوکیا بسیار تلاش کرده بود تا در نسخه ی جدید موبایلش شخصی سازی های زیادی را بگنجاند. آنها مدعی بودند “این -شخصی سازی- حوزه ای است که قصد داریم آن را مال خود کنیم” هر چه قدر هم خیال کنید که این حرف نوکیا جاه طلبانه بوده است، تصور این که بزرگ ترین کمپانی صنعت موبایل دنیا، شرکتی که در زمینه ی دوربین و نقشه های مبتنی بر تلفن همراه همیشه سرآمد بوده است، این حرف را بزند آن تصمیم را توجیه می کند. هر چند که نرم افزار و سیستم عامل شرکت مذکور چندان یارای همکاری نداشته باشند.

بزرگ ترین شکست نوکیا بی میلی به اعمال تغییرات بزرگ بود. این شرکت خشت اول را زمانی کج گذاشت که بجای اعمال تغییرات بنیادی در سیستم عاملش، اقدام به عرضه ی بروز رسانی هایی نه چندان بزرگ در آن کرد.

نتیجه ی تصمیم یاد شده آن گشت که نرم افزار به کندی عمل می کرد و چندان امروزی و آینده نگر به نظر نمی رسید. جالب اینجاست زمانی که نوکیا در حال دست و پنجه نرم کردن با اشتباهات خودش بود از تهدیدات احتمالی که در حال گسترش بودند هم با خبر بود.

کوچ به اندروید شاید بزرگ ترین و سریع ترین راه حل نوکیا برای به دست آوردن یک نرم افزار هماهنگ و مناسب بود. اما اعتقادات Anssi Vanjoki با این قضیه چندان همخوانی نداشت. او معتقد بود راه حل های سریع همچون تغییر سیستم عامل “ریختن آب گرم بر روی خود در سرمای زمستان” است.

ما هم مثل شما فکر می کردیم که او اشتباه می کند، اما آمار های HTC، Motorola و Sony نشان دهنده ی این است که او شاید آینده نگر تر از آن چیزی بوده که ما فکر می کنیم. در حال حاضر هیچ کس جز گوگل، سامسونگ و مایکروسافت (با استفاده از حق پتنت هایش) از اکوسیستم اندروید سودی دریافت نمی کند.

در نهایت چرخش بازار باعث شد تا نوکیا تغییرات بزرگ را بپذیرد و ویندوز فون مایکروسافت را به عنوان سیستم عاملی برای محصولاتش برگزیند. تصمیم نوکیا در این مورد هنوز پا بر جاست، مشکل آن است که دیگر “نوکیا” در آن دخیل نیست. قبل از این که ویندوز فون وارد گود شود، تقریبا می شد حدس زد که N9 چگونه خواهد بود. این محصول از سیستم عامل MeeGo استفاده می کرد که وارث Symbian برای نوکیا بود. این سیستم عامل به واقع روح تازه ای در سخت افزار و نرم افزارهای مورد استفاده ی نوکیا دمید.

طراحی نوکیا N9 آنقدر آینده نگرانه و دلربا بود که باعث شد تا به امروز ردپای آن را در محصولاتی همچون Lumia 730 شاهد باشیم. حتی بخشی از قابلیت های نرم افزاری آن، همچون مولتی تسکینگ و استفاده از ضربه بر روی نمایشگر برای بیدار کردن موبایل مورد پسند دیگر اکوسیستم ها واقع شد و در حال حاضر کم و بیش به همان صورت موجود است.

N9 به واقع یک محصول انقلابی بود، اما MeeGo به همان سرعتی که Stephen Elop انتظار داشت پیشرفت نکرد و همچنین از کمبود نرم افزار در اکوسیستمش رنج می برد. در نهایت هم با نزدیک شدن نوکیا به مایکروسافت این سیستم عامل نگون بخت از مجموعه ی نوکیا ترد گشت.

نگرش به آینده ی نوکیا در سال 2007 بسیار شبیه به آن نقطه ای است که امروز Apple بر آن ایستاده است.

لیست اتفاقاتی که نوکیا از آمدنشان باخبر بود اما از تطبیق خود با آنها عاجز بود – متاسفانه – بلند بالا است. یکی دیگر از ادعاهایی که Anssi Vanjoki را بلند پرواز جلوه می داد آن بود که “دوربین موبایل های هوشمند به زودی جای DSLR ها را خواهند گرفت” این ادعا در زمان خود واقعا دور از ذهن به نظر می رسید. اما با نگاهی به موبایل هایی همچون Galaxy S5، iPhone 6، Panasonic CM1 و دردانه ی نوکیا Lumia 1020 می توان دریافت که در حال حاضر امکانات فراوان و خوبی بر روی موبایل ها وجود دارد که می تواند حداقل بخشی از مردم را راضی کند تا دست از دوربین های سیاه و سنگینشان بکشند.

البته نوکیا تنها شرکتی نیست که پیش بینی خوبی از آینده ی تجارتش داشت و البته تنها شرکتی هم محسوب نمی گردد که با وجود پیش بینی درست، شکست سختی خورد. پالم با webOS، اینتل با دستگاه همراه اینترنتیش و مایکروسافت با تبلتش اثباتی بر این ادعا هستند. با این وجود بیش از همه خود نوکیا ثابت کرد که اولین بودن، نمی تواند تضمینی برای بهترین بودن باشد.

قبل از این که آیفون مجموعه ی بی نظیری از نرم افزار و اندروید کیفیت مناسبی در نقشه داشته باشند، نوکیا هر دو را داشت. امروزه بیشتر پرچم داران یا از فلز ساخته شده اند و یا طرحی شبیه به فلز دارند.

اگر بخش نرم افزاری نوکیا همانند آینده نگری و سخت افزارهایش خوب بود، شاید بازدید امروز ما از سایت Nokia.com همان حسی را داشت که 5 سال پیش به ما منتقل می کرد. چه دوست دار نوکیا و تفکراتش باشیم، چه نباشیم، برای ما مصرف کنندگان حذف یک شرکت قدر از حوزه ی محصولات الکترونیکی ناراحت کننده است.

رقابت عامل دو چیز است: پیشرفت، رضایت مصرف کننده. با افول نوکیا شاید، هر دو عامل ذکر شده قدری نزول کردند. شما چه فکر می کنید؟ نوکیا کجای راه را اشتباه کرد؟ کدام شرکت ها در حال حاضر مسیر درست را در پیش گرفته اند؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.